Albert Einstein’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Mektup Var
VİDEO ALANI
Thomas Alva Edison (1847 – 1931), Thomas Edison’un yaşamı; 1847 senesinde Ohio’nun Milan kentinde hayata slm dedi. Thomas Edison 7 yaşlarında ikin ailesi ile beraber Port Huron adında bir kasabaya yerleştiler. Thomas Edison ilköğretimine burada başladı. Sadece daha üzerinden 4 ay geçmeden bir hastalığa yakalandı. Okula yeniden başladığında disleksi hastası olduğu için algı problemlerı yaşıyord1930’larda Türkiye Cumhuriyeti Nazi zulmünden kaçan biroldukça bilim insanına ev sahipliği yapmıştır. O dönemlerde Zürich Üniversitesi’nde görev icra eden Albert Eintein bir yahudidir. 1920’de Alman İşçi Partisi 25 maddelik parti programında, yahudilerin politik, kanuni ve çağdaş haklarını ellerinden alma niyeti açıkça belirtilmiştir. 1921 tarihinde parti başkanlığını Anton Prexler’den devralan Adolf Hitler, nasyonal sosyalizmi parti ideolojisi haline getirerek, partinin adını de Nasyonal toplumcu Alman İşçi Partisi (NSDAP) olarak değiştirmiştir.U bu yüzden okul yönetimi Edison’u okuldan uzaklaştırma kararı aldı.
1933’de iktidara gelen NSDAP nazi düşüncelerini hızla her alana yerleştirmeye başlamıştır. Yahudi vatandaşların haklarını kısıtlayan en büyük kanun 7 Nisan 1933 de çıkarılmıştır. ”profesyonel Kamu Hizmetinin Yenilenmesi Yasası” olan yasa, yahudiler ve siyasi olarak güvenilmeyen kamu işgören ve çalışanlarının devlet hizmetinden çıkarılmasını içermektedir. Getirilen bu biçim kısıtlamalar yüzünden çalışmalarına daha rahat devam edebilmek için başka ülkelere gitmeyi planlayan Einstein 17 Eylül 1933’de Türkiye Cumhuriyeti’ne bir mektup göndererek 40 yahudi bilim insanının Türkiye Cumhuriyeti’nde idame edilmesini talep etmiştir. Mektubun geçerliliği 1949 senesinde Princeton Üniversitesi’nde olan Münir Ülgür tarafından doğrulanmaktadır.
Mektup Eğitim Bakanlığı’na ithafen yazılmıştır ve dönemin başbakanı olan İsmet Bey’e (İsmet İNÖNÜ) (Soyadı kanunu 1934 ‘de kabul edilmiştir) iletilmiştir.
Mektupta şöyle yazmaktadır.
”Ekselansları, Almanya’dan 40 profesörle doktorun bilimsel ve tıbbi çalışmalarına Türkiye’de devam etmelerine müsaade vermeniz için başvuruda bulunmayı ekselanslarından rica ediyorum.
Sözü edilen kişiler, Almanya’da halen yürürlükte olan yasalar nedeniyle mesleklerini icra edememektedirler. Çoğu geniş tecrübe, informasyon ve ilmi liyakat sahibi bulunan bu kişiler, yeni bir ülkede yaşadıkları takdirde son aşama faydalı olacaklarını ispat edebilirler. Ekselanslarından ülkenizde yerleşmeleri ve çalışmalarına devam etmeleri için izin vermeniz mevzusunda başvuruda bulunmuş olduğumuz deneyim sahibi uzman ve seçkin akademisyen olan bu 40 birey, birliğimize yapılan çok sayıda müracaat arasından seçbilimselşlerdir.
Bu ilim adamları, hükümetinizin talimatları doğrultusunda kurumlarınızın herhangi birinde hiçbir karşılık beklemeden çalışmayı arzu etmektedirler. Bu başvuruya destek vermek maksadıyla, hükümetinizin talebi kabul etmesi halinde yalnız yüksek seviyede bir insani faaliyette bulunmuş olmakla kalmayacağı, bunun ülkenize de ayrıca kazanç getireceği ümidimi ifade etme cüretini buluyorum. Ekselanslarının sadık hizmetkarı olmaktan şeref duyan, Prof. Albert Einstein.”
Neden Türkiye Cumhuriyeti?
Yahudi-Türk diş hekimi olan Samy M.Günzberg, Mustafa Kemal Atatürk, Sultan 2. Abdülhamit, Vahdettin’in diş tedavilerini meydana getiren bir hekimdir. Günzberg, Paris Yahudi Popülasyonu Koruma Birliği (OSE) Ulusal konuşmaı’na katılmış olduğunda haysiyet konuğu olan Albert Einstein ile tanışır. Sohbetleri sırasında Nazi Almanyası’nın yahudilere baskısından dolayı sığınacak hakkında konuşurlarken Günzberg’in Türkiye Cumhuriyeti fikri Einstein ‘ın aklına yatar.
17 Eylül 1933 de Einstein sığınma mektubu yazar ve 30 Eylül 1933 ‘de Günzberg tarafından Türkçe’ye çevrilir. Hatta Günzber’in de bir kapak mektubu yazarak Einstein’a desteğini ifade ettiği bilinmektedir. Aşağıda Einstein’ın yazmış olduğu mektubun Türkçe tercümesini ve Günzberg’in mektubunu inceleyebilirsiniz.
Günzberg’in mektubu.
Bu Talebi, dönemin başbakanı İsmet İNÖNÜ reddedilmiştir.Gazi Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk’ün devreye girmesiyle tüm bilim insanoğlu kapsayacak şekilde genişletilerek davet gönderilir ve bilim insanlarının kabul yolu açılır. Fakat Einstein gelmemiştir. Bunun sebebinin gerçeğe en yakın açıklaması 1949 senesinde Einstein ile görüşen Prof. Dr. Münir Ülgür’ün notlarında bulunmaktadır.Bu görüşmede Einstein Mustafa Kemal Atatürk ile ilgili olarak ”Siz biliyor musunuz, dünyanın en büyük liderine sahipsiniz” sözlerini dile getirmiştir. ABD’de Princeton Üniversitesi’nde olan Einstein çağrı ile ilgili olarak da şunları söylemiştir; ”arkadaşlarım hep oradaydı.Fakat burada imkanlar çok fazla olduğu için burayı tercih ettim”Makaleyi düzenleyen: emrahsivri - 7-04-2020, 16:00
Nedeni: Resim Eklendi
