VOLEYBOLUN TARİHSEL GELİŞİMİ
1. Dünyada Gelişimi
Voleybolu ilk bulan kişi Amerikalı WilliamG. Morgan’dır (Vilyım Morgın, 1895).Beden eğitimi dersi verdiği insanların sıkılmasını önlemek ve daha eğlenceli bir spor yapmak için bu oyunu bulmuştur (2.görsel). Oyun ilk önceleri “mintonette” adı ile bilinirken daha sonra “volley ball” adını almıştır. 1952’de ABD Voleybol Birliği bu iki sözcüğü birleştirerek “volleyball” biçiminde yazılmasına karar vermiştir.Voleybolun ilk defa uluslararası bir organizasyonda yer alması 1913 Manila Uzak Asya Oyunları ile olmuştur. Voleybol, bu organizasyonda Filipinlilerin uyguladığı smaç hareketi ile tanışmıştır.1916’da ABD’de ilk voleybol kuralları kitabı yayımlanmıştır.1939’da İkinci Dünya Savaşı ile birlikte voleybol Amerikan askerleri tarafından dünyanın dört bir yanına yayılmıştır. Bugünkü şekli ile yani 6 oyuncu ile oynama sistemini, ilk olarak Japonlar uygulamıştır. 1947’de Paris’te Uluslararası Voleybol Federasyonu kurulmuştur. Voleybolda ilk Avrupa Şampiyonası 1948’de erkekler kategorisinde Roma’da yapılmıştır.Erkeklerde ilk voleybol dünya şampiyonası 1949’da Çekoslovakya’ nın Prag kentinde yapılmış, Çekoslovakya şampiyon olmuştur. Bayanlarda ise ilk voleybol dünya şampiyonası 1952’de Sovyetler Birliği’nde yapılmış ve ev sahibi Sovyetler Birliği şampiyon olmuştur.1957’de,Sofya’da yapılan bir toplantıda voleybolun olimpiyatlara alınmasına karar verilmiştir.1964 Tokyo Olimpiyatları’nda voleybol,olimpik spor olarak yer almıştır.
2. Türkiye'de Gelişimi
Voleybol Türkiye’ye 1919’da Amerikalılar tarafından getirilmiştir. Erkek Muallim Mektebinin beden eğitimi öğretmenliğini yapan Selim Sırrı Tarcan, bu sporla ilgilenmiş ve öğrencilerine öğretmiştir.1920-1924 yılları arasında Erkek Muallim Mektebinden çıkan beden eğitimi öğretmenleri de bu sporu kısa sürede okullarımıza yaymışlardır (4. görsel). Kabataş, Vefa, Pertevniyal, Galatasaray, İstiklal, Haydarpaşa gibi İstanbul liselerinde yoğunlaşan çalışmalarla okullar arası turnuvalar yapılmaya başlanmıştır. Voleybol oynayan çocuklar, okullardan mezun olmaya başlayınca da çalışmalar üniversiteler ve kulüplere doğru genişlemiştir. İstanbul Teknik Üniversitesi, o zamanki adıyla Yüksek Mühendis Mektebi, 1924-1944 yılları arasında voleybolun beşiği olmuştur. Ankara'daki Siyasal Bilgiler Fakültesi lise, o zamanki adıyla Mülkiye Mektebi, voleybola öncülük etmiştir.
1923’te İstanbul Kulüpler Ligi düzenlenmeye başlanmıştır.
1924 Liseler arası ilk şampiyonada birinciliği Kabataş Lisesi kazanmıştır.
1948’de ilk Türkiye şampiyonası düzenlenmiştir.
1953’te Milli Voleybol Takımı ilk resmi maçını İstanbul’da Yugoslavya ile oynamış, maçı 3-0 kaybetmiştir.
1958’de bağımsız bir voleybol federasyonu oluşturulmuştur.
1958’de Milli Takım, ilk kez Avrupa Voleybol Şampiyonası’na katılmıştır. Türkiye erkeklerde yirmi, bayanlarda on beş ülke takımının katılımlarıyla ilk kez bir Avrupa Şampiyonası’na ev sahipliği yapmıştır.
Voleybolda ilk Cumhurbaşkanlığı Kupası 1989’da düzenlenmiştir. Türk Milli Takımının en fazla katıldığı şampiyona, Avrupa Şampiyonası’dır. Türkiye, Avrupa şampiyonalarına dokuz defa katılmış ve 2003’te Ankara’da düzenlenen şampiyonada final oynamıştır.
1993 Akdeniz Oyunları’nda Bayan ve Erkek A Milli Takımları bronz madalya kazanırken aynı yıl Batı Avrupa Bahar Kupası’nda Erkek ve Bayan Milli Takımları ilk kez Avrupa şampiyonluğunu elde etmişlerdir.
Türkiye’de gerçekleşen 2011 Dünya Yıldız Kızlar Voleybol Şampiyonası’nda Yıldız Milli Takımı son maçında Çin’i 3-0 yenerek ilk kez dünya şampiyonu olmuştur.
Kadın Voleybol Milli Takımı, 2012 Londra Olimpiyatları’na katılarak bir ilki gerçekleştirmiştir. Kadın Voleybol Milli Takımının katılmış olduğu organizasyonlardaki en iyi dereceleri; 2003 Avrupa Şampiyonası’nda ikincilik, 2003 Dünya Kupası’nda yedincilik, 2010 Dünya Şampiyonası’nda altıncılık ve 2012 World Grand Prix’te (vord gırandpiriks) üçüncülük olmuştur. Portekiz’de gerçekleşen 2014 Dünya Liseler Arası Voleybol Şampiyonası’nda Chinese Taipei Takımını 3-0 yenen Genç Kızlar Milli Voleybol Takımı hiç yenilmeden dünya şampiyonu olarak büyük bir başarıya imza atmıştır.
- 1895: William G. Morgan voleybol oyununu tasarladı.
- 1900: Oyun için özel bir top kullanılmaya başlandı.
- 1916: Filipinler'de, hücüma dönük pas ve smaç organizasyonu tanıtıldı.
- 1917: Set sayıları 21 sayıdan 15 sayıya değiştirildi.
- 1920: Üç vuruş ve arkadan hücum kuralları eklendi.
- 1930: İlk iki kişilk sahil oyunu oynandı.
- 1947: Uluslararası Voleybol Federasyonu (Federation Internationale De Volley-Ball - FIVB) kuruldu.
- 1948: İlk 2 kişilik sahil turnuvası düzenlendi.
- 1949: İlk Dünya Şampiyonası Çekoslovakya, Prag'da gerçekleşti. Çekoslovakya şampiyon oldu.
- 1952: Bayanlar arası ilk Dünya Şampiyonası Moskova'da yapıldı ve Sovyetler Birliği şampiyon oldu.
- 1964: Voleybol Tokyo Olimpiyatlarında oyunlara eklendi.
- 1983: Profesyonel Voleybol Birliği (AVP) kuruldu.
- 1986: Bayanlar Profesyonel Voleybol Birliği (WPVA) kuruldu.
- 1990: Dünya Ligi oluşturuldu.
- 1995: Voleybol 100 yaşına girdi!
- 1996: 2 kişilik sahil voleybolu Olimpiyat Sporu olarak kabul edildi.
- 2002: Sahil voleybolu ölçüleri 8m x 8m boyutuna indirildi.
